Door het healthdata.be-team werd ervoor geopteerd om bij de standaardisatie te vertrekken vanuit de klinische context en te zoeken naar een informatiearchitectuur die technisch implementeerbaar is in de verschillende applicaties die in het Belgische zorglandschap gebruikt worden.

Één van de initiatieven die door het healthdata.be-team werden bestudeerd is het project “Registratie aan de bron” van de Nederlandse Universitaire Medische Centra (UMC’s), verenigd in de Nederlandse Federatie van Universitaire Medische Centra (NFU). Binnen dit initiatief dat ondersteund wordt door het Nationaal ICT Instituut in de Zorg (NICTIZ), werd besloten om samen te gaan werken op het gebied van de standaardisatie van zorggegevens. Het resultaat van deze samenwerking is een set van zogenaamde “Zorginformatiebouwstenen” (of Clinical Building Blocks).

Bron: NFUvideos, Registratie aan de bron - the bigger picture, https://youtu.be/X2eJHO0Ztxs , Gepubliceerd op 8 feb. 2016.

Deze CBB’s zijn het resultaat van een specifieke internationaal gevalideerde modelleermethodiek, namelijk de “ISO/TS 13972:2015 Health informatics -- Detailed clinical models, characteristics and processes.” NFU en NICTIZ hebben ervoor gekozen om een vereenvoudigde uitvoering van deze ISO-Technische Specificatie toe te passen, onder andere door meer hoofdstukken van de beschrijving optioneel te maken en vervolgens ook niet te gebruiken. 

De definitie volgens de NFU en NICTIZ (2015) van een Clinical Building Block (CBB’s) “is een structuur van samenhangende gegevenselementen die als geheel een relevant concept beschrijven. Een CBB bevat dus naast gegevenselementen ook de relaties tussen deze elementen van/in de betreffende zorginformatiebouwsteen. Soms betreft het één enkel gegevenselement (bv. nationaliteit) soms meerdere gegevenselementen (bv. medicatie). Het doel van de CBB’s is om de samenhang van de samenstellende gegevenselementen van een medisch concept vast te leggen en precies te specificeren welke terminologie en/of coderingen gebruikt moeten worden. Hierbij worden nog geen technische keuzes gemaakt voor overdrachtsstandaarden (bv HL7v3 messaging of CDA), systemen of netwerken. De CBB’s zijn in deze zin dus techniek agnostisch of neutraal te noemen.

“De voornaamste reden om logische CBB’s te definiëren is dat deze na eenmalige zorgvuldige definitie, voor veel andere toepassingen opnieuw (her)gebruikt kunnen worden. Of hergebruik mogelijk is, hangt vooral af van de eigenschappen van de bouwstenen, zoals omvang en bereik.” (NICTIZ, 2015).

Haalbaarheidsoefening

In 2015 heeft het healthdata.be-team in een haalbaarheidsoefening onderzocht of de toepassing van de Clinical Building Blocks (CBB’s) een substantiële standaardisatie van de wetenschappelijke projecten kan doorvoeren. Daarbij werd voor de 94 parameters van een bestaand register onderzocht of er een equivalent data-element bestaat in de lijst van bestaande CBB’s. Deze oefening werd samen met de verantwoordelijke wetenschapper van het project, een NICTIZ-medewerker en een informatiearchitect van een Nederlands ziekenhuis uitgevoerd.

Deze oefening toonde aan dat meer dan 80% van de variabelen een equivalent data-element heeft (zie Figuur 1). De CBB’s die hierbij het vaakst gebruikt werden zijn: Procedure (16 keer), Medicatievoorschrift (15 keer), Probleem (14 keer), Laboresultaten (14 keer) en Patiënt (8 keer) (zie figuur 2).

Op basis van deze oefening werd geconcludeerd dat het gebruik van de CBB’s in een substantiële standaardisatie van de informatiearchitectuur van de wetenschappelijke projecten zal resulteren.

Lees ook

• Gedetailleerde beschrijving van de Clinical Building Blocks

Nuttige links

• Registratie aan de bron: Zorginformatiebouwstenen (NFU & NICTIZ)
• Zorginformatiebouwstenen downloads (NICTIZ)
• Terminologiecentrum (FOD Volksgezondheid)